Swędzenie powiek przy rzęsach – przyczyny i leczenie

Czym jest zapalenie brzegów powiek?

Blepharitis jest przewlekłym stanem zapalnym brzegów powiek. Może prowadzić do podrażnienia oka i nieprzyjemnych powikłań. Często uniemożliwia wykonanie okulistycznych zabiegów operacyjnych (zaćmy – wymiany soczewki). Nierzadko stanowi kłopot, dyskwalifikując z zabiegów lub zmusza do ich przesunięcia. Mogłoby to wówczas grozić wprowadzeniem infekcji do wnętrza oka. Według badań aż 37-47% pacjentów u lekarza-specjalisty od chorób oczu skarży się na kłopoty brzegów powiek.

Jakie są rodzaje zapalenia brzegów powiek?

Według klasycznego podziału możemy wyróżnić :

• gronkowcowe,
• łojotokowe,
• zaburzenia wydzielania przez gruczoły tarczowe,
• oraz te o mieszanej etiologii.

Ze względu na lokalizację możemy mówić o zapaleniu:

• przednim – charakterystyczne u młodych chorych,
• tylnym zapaleniu – przeważającym u starszych pacjentów.

Przedni obejmuje skórę powiek – u podstaw rzęs i mieszków rzęsowych, a tylny – ujść gruczołów i glanduli tarsalis, Problemy z brzegiem powiek często współistnieją z trądzikiem różowatym (charakterystyczne teleangiektazje, krosty, grudki i rumień). Trądzik różowaty oczny objawia się pieczeniem, zamglonym widzeniem, towarzyszy uczucie ciała obcego w oku, zaczerwienieniem spojówek i powiek.

Łojotokowe, łuskowate zapalenie brzegu powiek

To żółtawe, niewielkie, łojotokowe łuseczki na lekko przekrwionym brzegu powiek. Około 30% pacjentów z łojotokowym zapaleniem brzegów powiek ma niedobór warstwy wodnej filmu łzowego. Współtowarzyszy łojotokowemu zapaleniu skóry (ŁZS). ŁZS to choroba przewlekła, nawracająca, ale niezakaźna.

Objawy ŁZS:

• świąd,
• rumieniowe zmiany z otrębiastym złuszczeniem.

Możliwe przyczyny ŁZS:

• wzmożona aktywność gruczołów łojowych i nieprawidłowe rogowacenie,
• czynniki hormonalne,
• zaburzona odpowiedź immunologiczna związana z Malaseezia spp.

Gronkowcowe, wrzodziejące zapalenie brzegów powiek

Główne objawy to:

• suche powieki,
• niekiedy swędzące owrzodzenia, po pozbyciu się twardych łusek wokół rzęs.

Przy braku filmu łzowego można zastosować sztuczne łzy. Ciepłe okłady rozgrzewają oczy i rozpuszczają wydzielinę. Strupki i wydzieliny można usunąć wacikiem namoczonym w szamponie dziecięcym. Dodatkowo powinno się wcierać w nasady rzęs, po oczyszczeniu powiek, maści z antybiotykiem i słabym kortykosteroidem.

Jęczmień zewnętrzny – łac. hordeolum externum

Jest dolegliwością spowodowaną poprzez zakażenia gruczołów łojowych Zeissa, potowych Molla i okolicznych mieszków włosowych, najczęściej przez szczep bakterii gronkowca Staphylococcus aureus. Występuje boląca powieka, obrzęknięta, której mogą przynieść ulgę kompresy rozgrzewające i maści antybiotykowe.

Jęczmień wewnętrzny- łac. hordeolum internum

Zwany również ostrą gradówką. Dochodzi do niego w wyniku zapalenia gruczołów tarczkowych. Objawy są podobne jak w innych bakteryjnych stanach. Ostatecznym krokiem leczenia jest nacięcie chirurgiczne ropnego owrzodzenia.

Gradówka-łac. chalazion

Przyczyną tego stanu są zablokowanie ujścia gruczołów tarczkowych i nagromadzenie treści łojowej. Gradówka to stan w którym gruczoły Meiboma są wtórnie rozdęte z przekrwioną spojówką.

Objawy:

• obrzęk,
• uniesienie powieki
• przerost z białym czopem treści z białek keratyny blokujących ujście gruczołu,
• zaburzenia wydzielania filmu łzowego,
• torbiele Meiboma.

U osób predysponowanych czyli z trądzikiem różowatym i łojotokowym zapaleniem skóry profilaktycznie zaleca się antybiotyk ogólny.

Wyprysk kontaktowy

Świąd skóry, swędzenie oczu w kącikach, zaczerwienienie skóry powiek, pieczenie oka mogą pojawiać się w każdej chwili po zastosowaniu leków, kosmetyków w wyniku nadwrażliwości na różne substancje. Także w kontakcie z treścią z worka spojówkowego albo czynnikami środowiskowymi. Należy bezzwłocznie usunąć potencjalny czynnik alergizujący.

Przyczyny zapalenia brzegów powiek

• Bakteryjne
• Pasożytnicze – co trzecie schorzenie zapalenia przedniego odcinka brzegów powiek powoduje Demodex folliculorum, czyli nużeniec ludzki
• Wirusowe
• Ekspozycja na czynniki środowiskowe
• Zmiany patologiczne (guzy, nowotwory)
• Palenie tytoniu
• Choroby przewlekłe predysponujące (np. cukrzyca, trądzik różowaty, reumatyzm)
• Leki
• Kosmetyki

Objawy zapalenia brzegów powiek

Zapalenie przedniego brzegu powieki są symptomy takie jak:

• Poplątanie rzęs
• Niewłaściwy wzrost wypadanie rzęs
• Wydzielina łojowa na brzegach powiek jak i w okolicy powieki
• Czerwone powieki
• Siwienie

Oznakami zapalenia tylnego brzegu powieki jest:

• Obecność łusek i strupów
• Zgrubienie powieki
• Nadmierna wydzielina z gruczołów
• Sklejanie rzęs

Inne objawy w obrębie narządu wzroku: zespół suchego oka, ból dolnej powieki, zapalenie powiek, zaczerwieniona powieka.

Zapalenie brzegów powiek – leczenie

Stosowanie miejscowych antybiotyków zaleconych przez lekarza: bacytracyna, erytromycyna raz do kilku razy dziennie przez tydzień lub dłużej. W MGD (dysfunkcja gruczołów Meiboma) można zalecić tetracykliny do leczenia ogólnego i miejscowego.

W przypadku gradówki leczenie jest chirurgiczne. Po 2-3 miesiącach kiedy minie ostry stan oka i pojawia się torebka, która ułatwia całkowite wyłuszczenie. Wyprysk kontaktowy możliwie jak najszybciej leczymy wykluczając ekspozycje na potencjalny alergen i podajemy preparaty odczulające i uspokajające.

Czym grozi zignorowanie choroby?

Bakteryjne zapalenie ma niszczący charakter i wymaga dokładnego stosowania się zaleceń lekarza okulisty. Zaniedbanie prowadzi do trwałej utraty widzenia z rehabilitacją. Soczewki kontaktowe stosowane w ciągu dnia zwiększają ryzyko zakażeń oczu. Ważne jest przestrzeganie higieny noszenia soczewek. Pomocniczo w małych dawkach przez krótki okres kortykosteroidy ma na celu stanu zapalnego powierzchni oka. Powikłaniami chronicznego blepharitis są: odbarwienie, utrata lub zmiana wzrostu rzęs w nieprawidłowym kierunku.

Jakie badania należy wykonać?

Im wcześniejsza konsultacja z okulistą, tym szybsze efekty leczenia można uzyskać i tym samym zmniejszyć ryzyko poważnych powikłań. Po wizycie u okulisty, w zaawansowanych, nawracających i trudnych w leczeniu bakteryjnych zapaleniach oczu przez antybiotyki – najczęściej wykonujemy badanie posiewu z worka spojówkowego i wydzieliny. W przypadku znaczących asymetrii zmian, braku odpowiedzi na leczenie antybiotykami, nawrotowych gradówkach zaleca się biopsję powieki w celu weryfikacji histopatologicznej fragmentu.

Jak zapobiegać zapaleniu brzegów powiek – profilaktyka

Ciepłe okłady i regularna higiena oczu jest kluczowa. Osoby, które zdecydowały się na soczewki powinny pilnować zasad antyseptyki i regularnie zmieniać szkła kontaktowe. Nie należy używać sztucznych łez na własną rękę, ponieważ mogą pogorszyć stan zapalenia stosując nieprawidłowe preparaty.

Czy są jakieś domowe sposoby na swędzenie powiek?

Dzięki wczesnemu rozpoznaniu i dobrze leczonym przypadkom leczenia zapalenia oczu jest łatwiejsze. Cierpliwa pielęgnacja każdego dnia i stałe wizyty kontrolne u okulisty. Systematyczna higiena to właściwe leczenie, w pierwszej kolejności. Jest kluczowa do poprawy kondycji oczu. Jeśli to nie przyniesie poprawy, należy włączyć leczenie farmakologiczne. Szczególna wagę należy przywiązywać do demakijażu oczu i higieny w stosowaniu soczewek kontaktowych.

Bardzo wygodnym preparatem są gotowe, sterylnie zapakowane, nasączone chusteczki przeznaczone specjalnie do oczu. Należy podkreślić, iż dolegliwości mogą być zmniejszone znacznie, ale nie wyeliminowane całkowicie. Koniecznie należy być pod stałą opieką okulisty. Choćby nawracająca gradówka może sugerować wystąpienie patologii nowotworowej i wymaga dalszej diagnostyki u specjalisty.

Co możesz zrobić dla Twoich oczu?

Jeśli masz wątpliwości co do Twoich objawów i nie wiesz co może być ich przyczyną, zadzwoń do nas i uzyskaj dalsze informacje od naszego specjalisty chorób oczu w każdej chwili. Zapalenie brzegów powiek może być potencjalnym zagrożeniem dla narządu wzroku. Uporczywe swędzenie oczu, ból, zaburzenia wydzielania łez sprawia dyskomfort, a szybka diagnostyka pozwoli pozbyć się nieprzyjemnych dolegliwości.

Źródła:

[1] Grzybowski A. “Okulistyka” Edra Urban & Partner Wrocław 2018, wyd.1

Niżankowska M.H, “Okulistyka. Podstawy kliniczne” , Wydawnictwo Lekarskie PZWL, ,Warszawa 2007